ในแวดวงธุรกิจหรือการเงิน ไตรมาส คืออะไร คำๆนี้มักจะเห็นบ่อยในรายงานผลประกอบการของบริษัทต่างๆ ที่เปิดเผยออกมาให้ทราบกันตลอด แต่เคยสงสัยไหมว่า ไตรมาสถูกกำหนดไว้ในช่วงเวลาไหน เดือนไหน ตามปฏิทินสากล
สารบัญ
ไตรมาส คืออะไร
ไตรมาส (Quarters) หมายถึง ช่วงเวลา 3 เดือนของแต่ละปี เนื่องจาก 1 ปี มี 12 เดือน จึงแบ่งออกเป็น 4 ช่วง หรือ 4 ไตรมาส ได้แก่ Q1, Q2, Q3, และ Q4 ปกติในวงการธุรกิจจะมีการประเมินและรายงานผลการดำเนินงานไตรมาสต่างๆ เพื่อรายงานผลการดำเนินการในรอบ 3 เดือน พร้อมกับเปรียบเทียบสถิติในช่วงเวลาเดียวกันของปีก่อน
ไตรมาส ปีปฏิทินสากล
ตามปีปฏิทินสากล ช่วงเวลาของไตรมาส เริ่มต้นจากวันที่ 1 มกราคม และสิ้นสุดในวันที่ 31 ธันวาคม ดังนั้นในช่วงระยะเวลา 3 เดือน จะแบ่งช่วงเวลา 1 ปี ออกเป็น 4 ไตรมาส ดังนี้
- ไตรมาสที่ 1 (Q1) ช่วงเดือนมกราคม – มีนาคม
- ไตรมาสที่ 2 (Q2) ช่วงเดือนเมษายน – มิถุนายน
- ไตรมาสที่ 3 (Q3) ช่วงเดือนกรกฎาคม – กันยายน
- ไตรมาสที่ 4 (Q4) ช่วงเดือนตุลาคม – ธันวาคม

Q1 – Q4 แต่ละไตรมาส
ในรายงานผลการของบริษัทต่างๆ นอกจากคำว่า ไตรมาส ยังมีการแทนด้วย Q1, Q2, Q3, Q4 ซึ่งตัวอักษร Q ย่อมาจาก Quarters เพื่อบอกไตรมาส ดังนี้
- Q1 (First quarter): ช่วงเดือน มกราคม – มีนาคม
- Q2 (Second quarter): ช่วงเดือน เมษายน – มิถุนายน
- Q3 (Third quarter): ช่วงเดือน กรกฎาคม – กันยายน
- Q4 (Fourth quarter): ช่วงเดือน ตุลาคม – ธันวาคม
ไตรมาส 4 คือ เดือนอะไร
ไตรมาส 4 หรือ Q4 (Fourth quarter) มี 92 วัน เริ่มในช่วงเดือน 1 ตุลาคม – 31 ธันวาคม
ไตรมาสในระบบราชการไทย
- ไตรมาสที่ 1: ช่วงเดือนตุลาคม – ธันวาคม
- ไตรมาสที่ 2 : ช่วงเดือนมกราคม – มีนาคม
- ไตรมาสที่ 3 : ช่วงเดือนเมษายน – มิถุนายน
- ไตรมาสที่ 4 : ช่วงเดือนกรกฎาคม – กันยายน
สำหรับปีงบประมาณของระบบราชการไทยจะเริ่มต้นในเดือนเมษายน จนกระทั่งได้มีการออกพระราชบัญญัติ เปลี่ยนวันที่เริ่มต้นปีงบประมาณมาเป็นเดือนตุลาคม โดยให้เหตุผลว่า ในเดือนเมษายนเป็นเดือนที่มีวันหยุดราชการมาก อีกทั้งในหลายจังหวัดราวช่วงเดือนพฤษภาคมถึงมิถุนายนเป็นช่วงฤดูฝน ส่งผลให้การทำงานล่าช้าและยากลำบาก
ตัวอย่าง รายงานผลประกอบไตรมาสที่ 3 ของบริษัท Apple
Apple เผยรายงานผลการดำเนินงานไตรมาสที่ 3 ตามปีการเงินบริษัท 2564 สิ้นสุดวันที่ 26 มิถุนายน มีรายได้รวมเพิ่มขึ้น 36% เมื่อเทียบกับช่วงเวลาเดียวกันในปี ซึ่งเป็นสถิติสูงสุดประจำไตรมาสเดือนมิถุนายน โดยเฉพาะรายได้จากขาย iPhone เพิ่มขึ้น 50% และยอดขาย iPhone ในหลายประเทศทำสถิติสูงสุดของไตรมาสมิถุนายน